top of page

Αξιολόγηση συνηθειών: Μια απλή άσκηση για να ανακαλύψεις τις συνήθειες που πρέπει να αλλάξεις.

Όταν κάνεις κάτι πάρα πολλές φορές, τότε αυτό γίνεται συνήθεια. Το κάνεις μηχανικά, σχεδόν, και δεν δίνεις και πολλή σημασία. Μιλάμε για καθημερινές συνήθειες, όπως το να πίνεις καφέ αφού ξυπνήσεις το πρωί, η οδήγηση, ο δρόμος που ακολουθείς για να πας στη δουλειά σου, οι κινήσεις που θα κάνεις στη δουλειά σου: αν το καλοσκεφτείς, η λίστα είναι ατελείωτη. Όταν κάτι γίνεται μηχανικά, σταματάμε να το επεξεργαζόμαστε και μπαίνει στον αυτόματο πιλότο, αυξάνοντας την πιθανότητα να παραβλέψουμε κάτι. Πόσες φορές έχει τύχει να φύγεις από το σπίτι έχοντας ξεχάσει πορτοφόλι/κινητό/κλειδιά;


Τα τρένα της Ιαπωνίας


Στην Ιαπωνία, ακριβώς αυτός ο αυτόματος πιλότος είναι που θεωρείται επικίνδυνος σε μια δουλειά που περιλαμβάνει πολλές κινήσεις που επαναλαμβάνονται: στα τρένα. Έτσι, λοιπόν, οι Ιάπωνες χρησιμοποιούν τα μάτια, χέρια, αυτιά, στόμα όταν κάνουν κινήσεις ρουτίνας. Με αυτόν τον τρόπο ελαχιστοποιούν την πιθανότητα λάθους, μιας και κάθε διαδικασία γίνεται συνειδητά και όχι μηχανικά. Δεν μπορείς να μην τους παρατηρήσεις όταν πάρεις το τρένο στο Τόκιο. Όλοι τους φοράνε καλοσιδερωμένες στολές και κατάλευκα γάντια. Φωνάζουν διάφορα και δείχνουν προς συγκεκριμένα σημεία - φαινομενικά στο κενό. Όλο αυτό μοιάζει με κάποιο είδος τελετουργίας, με ένα είδος χορού. Η τεχνική αυτή ονομάζεται Shisa Kanko. Το αποτέλεσμα; 85% λιγότερα λάθη, που κάποια από αυτά θα μπορούσαν να είναι μοιραία. Ειδικά σε μια χώρα με τόσα τρένα όπως η Ιαπωνία.


Το Shisa Kanko των συνηθειών μας


Μια παρόμοια τεχνική χρησιμοποίησα πριν από τέσσερα χρόνια, όταν μετακόμισα από την Ολλανδία στην Ελλάδα. Ταξίδεψα οδικώς, με το αυτοκίνητο γεμάτο πράγματα, μια φίλη (την Froukje ~ Φράουκγιε) για παρέα και συνοδηγό, και το σκύλο μου. Το σκεπτικό ήταν να ταξιδέψουμε χαλαρά μέχρι την Ιταλία, όπου θα παίρναμε το καράβι από την Ancona και θα βγαίναμε στην Πάτρα. Από το Groningen της Ολλανδίας μέχρι την Ancona κάναμε τρεις μέρες (απόσταση: 1.598 χιλιόμετρα - 16 ώρες πραγματικής οδήγησης.) Μιας και το πνεύμα ήταν, λοιπόν, εκδρομικό, οι στάσεις ήταν συχνές. Μια για να ξεμουδιάσει η οδηγός, άλλη για να ξεμουδιάσει ο σκύλος, άλλη γιατί κάπου είχαμε διαβάσει ότι στο τάδε σημείο του αυτοκινητόδρομου στην Αυστρία μπορούσες να φας το καλύτερο σνίτσελ! Μετά από κάθε στάση μπαίναμε στο αυτοκίνητο και φωνάζαμε: "διαβατήρια, πορτοφόλια, τηλέφωνα, γυαλιά, Βάσω, Froukje, σκύλος!" Μόνο τότε βάζαμε μπροστά και ξεκινούσαμε.


Με τον τρόπο αυτό δίναμε φωνή και ήχο σε μια, κατά τα άλλα, συνηθισμένη κίνηση: το να μπούμε στο αυτοκίνητο, να βάλουμε μπρος και να φύγουμε. Όμως, με το να αναφέρουμε φωναχτά την "λίστα ελέγχου αναχώρησης" η διαδικασία περνούσε από το ασυνείδητο στο συνειδητό. Ο σκοπός ήταν να αποφύγουμε την πιθανότητα να παραβλέψουμε κάτι, μόνο και μόνο επειδή είχε γίνει ήδη αρκετές φορές σωστά και δεν θα μπαίναμε στη διαδικασία να το σκεφτούμε καν.


Στο βιβλίο του James Clear, Atomic Habits (στα ελληνικά: "Ενα τίποτα μπορεί να αλλάξει τα πάντα") υπάρχει η άσκηση της αξιολόγησης των συνηθειών μας. Ο σκοπός είναι ίδιος με αυτόν των ιαπωνέζων που εφαρμόζουν το Shisa Kanko: να συνειδητοποιήσουμε τι κάνουμε. Το να αλλάξουμε κάποιες συνήθειες προϋποθέτει να γνωρίζουμε ότι τις έχουμε. Αν δεν τις γνωρίζουμε, οι επιπτώσεις κάποια στιγμή θα κάνουν την εμφάνισή τους. Ας ελπίσουμε τότε να μην είναι ήδη αργά. Για να μην φτάσουμε σε αυτό το σημείο, όμως, ο James Clear προτείνει να γίνουμε οι ιαπωνέζοι της ημέρας μας.


Αξιολόγηση Συνηθειών


Για να αξιολογήσεις τις συνήθειές σου, ξεκίνα με το να τις γράψεις σε μια λίστα.

Ορίστε ένα παράδειγμα:


- Ξυπνάω

- Απενεργοποιώ το ξυπνητήρι

- Ρίχνω μια ματιά στις ειδοποιήσεις του κινητού μου

- Τρώω δύο φρυγανιές με ταχίνι και μέλι, ένα ποτήρι γάλα.

- Κάνω ντουζ

- Πλένω τα δόντια μου

- Κάνω οδοντικό νήμα

- Βάζω αποσμητικό

- Κρεμάω την πετσέτα να στεγνώσει

- Χτενίζομαι

- Ντύνομαι

- Κάνω καφέ


... και η λίστα συνεχίζεται.


Όταν ολοκληρωθεί η λίστα, πιάσε μια-μια τις συνήθειες και κάνε στον εαυτό σου την εξής ερώτηση: " Αυτή η συνήθεια, είναι καλή (αξιολογώ με "+"), είναι κακή (αξιολογώ με "-"), ή είναι ουδέτερη (αξιολογώ με "=") ;"


Έτσι, η παραπάνω λίστα διαμορφώνεται ως εξής:


- Ξυπνάω =

- Απενεργοποιώ το ξυπνητήρι =

- Ρίχνω μια ματιά στις ειδοποιήσεις του κινητού μου -

- Τρώω δύο φρυγανιές με ταχίνι και μέλι, ένα ποτήρι γάλα. +

- Κάνω ντουζ +

- Πλένω τα δόντια μου +

- Κάνω οδοντικό νήμα +

- Βάζω αποσμητικό +

- Κρεμάω την πετσέτα να στεγνώσει =

- Χτενίζομαι +

- Ντύνομαι =

- Κάνω καφέ +


Εννοείται πως η αξιολόγηση κάθε συνήθειας εξαρτάται από τους στόχους που έχεις. Για παράδειγμα, για κάποιον που υποφέρει από αϋπνίες και άγχος, ο καφές δεν είναι και τόσο καλή ιδέα.


Πώς ξέρω αν μια συνήθεια είναι καλή ή κακή;


Η αξιολόγηση μιας συνήθειας σαν "καλή" ή "κακή" ίσως να μην είναι και η πιο εύστοχη. Ουσιαστικά, δεν υπάρχουν καλές και κακές συνήθειες. Υπάρχουν μόνο αποτελεσματικές συνήθειες. Αποτελεσματικές στην επίλυση κάποιου προβλήματος, δηλαδή. Όλες οι συνήθειες μας εξυπηρετούν με τον έναν ή τον άλλο τρόπο. Ακόμα και οι κακές. Για αυτόν τον λόγο τις επαναλαμβάνουμε.


Στην αξιολόγηση των συνηθειών σου, ωστόσο, δοκίμασε να βάλεις βαθμό ανάλογα με το πώς θα σε οφελήσουν μακροχρόνια. Λαμβάνουμε υπόψιν ότι οι καλές συνήθειες έχουν καλό αποτέλεσμα μακροχρόνια, ενώ οι κακές συνήθειες καταλήγουν άσχημα. Έτσι, μπορεί το να καπνίσεις ένα τσιγάρο να σε κάνει να χαλαρώσεις στο διάλειμμά σου, αλλά μακροχρόνια θα σου επιφέρει προβλήματα υγείας. Άρα: "-".


Άλλος ένας τρόπος αξιολόγησης σε περίπτωση που δυσκολεύεσαι ακόμη, είναι να κάνεις στον εαυτό σου την εξής ερώτηση: "Η συγκεκριμένη συνήθεια με βοηθάει ή με εμποδίζει να γίνω το άτομο που οραματίζομαι;" Ακολούθως, συνήθειες που βοηθούν είναι καλές και συνήθειες που εμποδίζουν είναι κακές.


Και μετά;


Ψυχραιμία. Δεν χρειάζεται να αρχίσεις να αλλάζεις συνήθειες αμέσως μετά την αξιολόγησή τους. Το ζητούμενο είναι μόνο να αναγνωρίσεις και να παρατηρήσεις τι συμβαίνει. Με ουδέτερη στάση, χωρίς να κρίνεις. Δεν υπάρχει λόγος να κατηγορήσεις τον εαυτό σου για τα λάθη σου ή να τον επαινέσεις για τις επιτυχίες σου.


Αν κάθε πρωί πίνεις δύο καφέδες και καπνίζεις τέσσερα τσιγάρα πριν πάρεις μπρος, απλά παρατήρησέ το, σαν να πρόκειται για κάποιον άλλον. Χμμμ... ενδιαφέρον. Αν τα βράδια τρως ασυναίσθητα ό,τι βρεις μπροστά σου, απλά αναγνώρισε ότι καταναλώνεις πολύ περισσότερες θερμίδες από ότι χρειάζεσαι. Αν αναλώνεσαι στο διαδίκτυο απλά σκέψου ότι ξοδεύεις τη ζωή σου με ένα τρόπο που δεν σου αρέσει.


Το να αλλάξει κανείς συμπεριφορά ξεκινάει από την επίγνωση. Κάτι τέτοιες στρατηγικές όπως περιγράφονται στο βιβλίο Atomic Habits βοηθούν στο να αναγνωρίσεις τις συνήθειές σου και να εντοπίσεις το τι τις προκαλεί, το γιατί τις έχεις αποκτήσει. Με τον τρόπο αυτό μπορείς να ανακαλύψεις ευκολότερα ποιες συνήθειες δεν σου κάνουν και θες να αλλάξεις, δίνοντάς σου την ευκαιρία να ανταποκριθείς σε αυτά που εντόπισες με τρόπο που θα σε οφελήσει.


Πηγές: σύνδεσμοι εντός κειμένου



 

ΑΠΑΓΟΡΕΥΕΤΑΙ: η όποια αναδημοσίευση του κειμένου ή μέρος αυτού χωρίς την έγγραφη συγκατάθεση της συγγραφέως.

Comments


Στείλε μου ένα μήνυμα, μοιράσου μαζί μου τις σκέψεις σου

Ευχαριστώ! Σύντομα θα λάβεις μήνυμά μου!

© 2022 created by V. Giakoumatou - Πολιτική απορρήτου

bottom of page